De programmamanager: dirigent van de strategische verandering

De competenties van de programmamanager zijn belangrijk voor het succes van het programma en het effectief besturen van een programma. Voordat we hierop verder ingaan kijken we eerst naar een algemeen profiel van een programmamanager. Een programmamanager heeft vaak de dagelijkse leiding van een programma en een klein programmateam om de gewenste strategische veranderingen tot stand te brengen. De programmamanager bestuurt direct of indirect projecten en activiteiten op basis van de onderlinge samenhang. Telkens zal hij of zij de effectieve bijdrage aan de strategische doelen van deze projecten en activiteiten constant moeten monitoren of in samenspraak met de opdrachtgever dienen bij te sturen. Het realiseren van de benefits zal vooral in de lijnorganisatie plaatsvinden. De focus van de programmamanager ligt vooral op de toegevoegde waarde van het programma en de onderliggende activiteiten en projecten gelet op het strategisch doel. Met andere woorden de aandacht gaat vooral uit naar effecten/outcomes van het programma in plaats van het enkel opleveren van de gewenste resultaten/output zoals bij projectmanagement voorop staat.

De programmamanager moet zorgen voor een goede samenwerking tussen zowel programma, de lijnorganisatie en verdere interne en externe belanghebbenden. De programmamanager zal met name intensief contact moeten onderhouden met de opdrachtgever op directieniveau vaak de Chief Executive Office (CEO), de Chief Financial Officer (CFO) of de Chief Information Officer (CIO) of een andere algemeen bestuurder van de organisatie. Hij of zij is meer de regisseur van de verandering dan de producent van de verandering.

Wat zijn nu vereiste competenties van de programmamanager? Een competentie beschouwen we daarbij als een sleutelvaardigheid ofwel een core-competence zoals Prahalad die heeft uitgewerkt.

De kerncompetenties zijn:

• Organisatiesensitief met goed gevoel voor menselijk verhoudingen en posities in en buiten de organisatie
• Omgevingsbewust zowel van de interne omgeving als van de externe omgeving
• Gezag hebben soms zonder de formele macht te bezitten
• Afstandelijk kunnen zijn (‘helikopterview’) en waar nodig betrokken zijn op operationeel niveau
• Risico’s kunnen managen zowel zijn eigen afbreukrisico als dat van zijn opdrachtgever als ook programmarisico’s
• Analytisch denkend en strategisch handelend
• Effectief kunnen communiceren en kunnen interveniëren op alle niveau’s in en buiten de organisatie

Kortom een taakvolwassen en ervaren verander professional die weet wat zijn sterke kanten zijn maar ook bewust is van zijn of haar valkuilen. Hij of zij heeft veel ervaring in verandermanagement en lijnmanagement.